Iedereen heeft een zelfbeeld. Je ontwikkelt je zelfbeeld op basis van ervaringen die je in de loop van je leven opdoet. Het fundament wordt al in je jonge jaren gelegd. Belangrijk voor de vraag of je als volwassene een meer positief of een meer negatief zelfbeeld hebt ontwikkeld, is de manier waarop belangrijke anderen met jou als kind zijn omgegaan en hoe jij deze als kind hebt ervaren. Hierbij speelt je genetische pakketje natuurlijk ook nog een rol.
Eenmaal volwassen zit je zelfbeeld niet als een uitputtende beschrijving in je hoofd. Naast losse gedachten en ideeën over jezelf, wordt het vooral gekenmerkt door een ‘onberedeneerd weten’. In allerlei situaties wordt dit ‘weten’ automatisch geactiveerd en bepaalt dan vaak in een fractie van een seconde hoe jij je voelt en je gedraagt.
Een positief en een negatief zelfbeeld hebben de neiging om zichzelf in stand te houden. Wil je weten hoe dat werkt: lees dit artikel over de je negatief zelfbeeld verbeteren
Positief zelfbeeld
Heb je een positief zelfbeeld, dan wordt je grondhouding gekenmerkt door zelfvertrouwen. Je durft dan makkelijk uitdagingen aan. Je beweegt je waarschijnlijk soepel in vreemd gezelschap. Je zult je niet snel schamen wanneer je even iets niet weet, niet handig hebt gedaan of een fout hebt gemaakt. Angst om te falen speelt dan waarschijnlijk geen of maar een kleine rol in je leven. Want wat kan je nu eigenlijk gebeuren?
Negatief zelfbeeld
Heb je een negatief zelfbeeld, dan wordt je grondhouding gekenmerkt door weinig zelfvertrouwen. De kans is groot dat je uitdagingen liever uit de weg gaat. Of je gaat deze wel aan, maar met veel spanning. In vreemd gezelschap zul je je eerder opgelaten voelen dan als een vis in het water. Fouten maken, iets onhandigs doen of iets even niet weten roept makkelijk een gevoel van schaamte op.
Als je een negatief zelfbeeld hebt, is de kans groot dat faalangst een belangrijke rol in je leven zal spelen. Je zou misschien willen dat je relaxt kon denken ‘wat kan mij nu eigenlijk gebeuren?’, maar je zorg om het oordeel van anderen leidt ertoe dat je je regelmatig helemaal niet relaxt voelt.
Tip: kijk bij coaching zelfbeeld verbeteren
De grootste criticaster van jou? Dat ben je zelf
Een negatief zelfbeeld brengt met zich mee dat je makkelijk overgaat tot zelfkritiek en negatieve zelfbeoordelingen. Je bent, vind je zelf, nu eenmaal niet handig, niet snel, niet gezellig of sociaal, niet…. In de vergelijking met anderen leg je het altijd snel af. Vind je zelf.
Niet duurzame helpende strategieën om met een negatief zelfbeeld om te gaan
Heel erg je best doen
De kritische zelfbeoordelingen leiden ertoe dat mensen met een negatief zelfbeeld de neiging hebben om wel héél erg hun best te doen om goed werk te leveren, aardig te zijn, in de smaak te vallen, tot in de puntjes verzorgd voor de dag te komen of slim over te komen. Heel vermoeiend en frustrerend, want de noodzaak om je ‘te bewijzen’ verdwijnt nooit, hoe hard je ook je best doet.
Spanning proberen te verlagen
Deze strategie kenmerkt zich door het zoveel mogelijk verlagen of voorkomen van de spanning die het onzeker zijn met zich meebrengt. Bijvoorbeeld door je terug te trekken, je best te doen om niet op te vallen, ‘nee’ te zeggen tegen uitdagingen of gezelschap of bepaalde situaties te mijden. Jezelf verdoven of ‘verliezen’ in activiteiten kan ook als vermijdingsstrategie worden ingezet. Bijvoorbeeld geregeld (te veel) alcohol drinken in gezelschap, je storten op een hobby of veel en lang boeken lezen als alternatief voor met mensen ‘moeten’ afspreken.
Kun je als volwassene helemaal van je negatieve zelfbeeld afkomen?
Negatief zelfbeeld volwassenen aanpakken: onderzoek laat zien dat dit niet eenvoudig is. Dat is niet zo gek, want je hebt zelfbeeld al in je kinderjaren ontwikkeld. Eenmaal volwassen gaat dit zelfbeeld dus al bijna je leven lang mee. De negatieve gedachten en kritische oordelen over jezelf hebben zich in al die jaren een vaste positie verworven in je brein. Het zijn ingesleten denkpatronen geworden die in bepaalde situaties worden getriggerd en dan in een fractie van een seconde automatisch bepaalde gevoelens en bepaald gedrag uitlokken.
Als je die ingesleten denkpatronen wilt veranderen, kost dat veel tijd en veel energie. En de aandacht is dan nog steeds gericht op de negatieve kanten van het zelfbeeld.
Maar gelukkig is er wel een goede, bewezen effectieve aanpak om veel minder last te ondervinden van je negatieve zelfbeeld.
Minder last hebben van een negatief zelfbeeld? Zet er een positief zelfbeeld naast!
Er is een aanpak ontwikkeld die aantoonbaar de effecten van een negatief zelfbeeld tegengaat. Deze aanpak komt er in de kern op neer dat je je oude, negatieve zelfbeeld steeds meer gaat ‘verwaarlozen’ en tegelijkertijd, stap voor stap, een nieuw en realistisch/positief zelfbeeld opbouwt.
Door veel aandacht te besteden aan een realistisch/positief zelfbeeld en er veel mee te oefenen, gaat het een steeds krachtiger tegenwicht bieden aan het oude, negatieve zelfbeeld. Hierdoor neemt de impact van het oude zelfbeeld steeds verder af en ga je je in spannende situaties steeds rustiger voelen en effectiever gedragen.
Je komt in een positieve spiraal terecht, de kwaliteit van leven neemt toe en je zelfvertrouwen groeit.
Wil je je zelfbeeld verbeteren?
Je kunt proberen om op eigen kracht te werken aan een positief zelfbeeld. Een goed zelfhulpboek dat je hierbij kunt gebruiken, is geschreven door Manja de Neef. Het is online te bestellen bij Boompsychologie.
Wil je liever samen met een psycholoog/coach werken aan een realistisch/positief zelfbeeld? Wij zijn ervaren coaches die al veel mensen hebben begeleid die last hebben van hun negatieve zelfbeeld.
Albert van Veen, 20 mei 2019
Contact
Heb je nog vragen? Neem dan vrijblijvend contact op met ons. Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892
Een mail sturen kan ook: info@md-act.nl
MD-act biedt trainingen en coaching door heel Nederland.
