Met de vakantie in zicht herken je misschien het volgende: je hebt iets gepland of geboekt naar een leuke plek; je hebt er zin in en naar uitgekeken; je hebt plannen gemaakt, aanbetalingen gedaan en de koffer staat al bijna klaar.
Controledrang meldt zich…
Maar, naarmate de vakantie dichterbij komt, steekt de controledrang zijn kop op en begin je je zorgen te maken:
- Wat als het weer toch tegenzit?
- Zul je wel op tijd kunnen inchecken op Schiphol?
- Wat als je autopech krijgt?
- Rijden met de caravan is sowieso wel spannend en misschien is die vakantiebestemming toch minder leuk in het echt dan je nu denkt?
- En als de kinderen meegaan: zullen ze zich vermaken, niet te vervelend zijn gedurende de autorit of trein- of busreis?
- Stel dat het hotel of de camping toch niet zo leuk is?
Enzovoorts…
Last van controledrang? Je bent niet de enige!
Dan kan het zomaar gebeuren dat je spanning groeit, dat je zenuwachtig bent. Dat je eindeloos je inpaklijstje checkt en bijna geen zin meer hebt om te gaan: je controledrang heeft de voorpret al verpest. Weet dan dat je niet de enige bent. Als je bij Google zomervakantie controledrang intypt, krijg je 350.000 resultaten…. Kennelijk is het voor veel mensen best spannend om weg te gaan.
Waarom zenuwen voor de vakantie?
Er kunnen allerlei redenen zijn waarom het vooruitzicht van vakantie spanning oproept. Misschien heb je het veel te druk gehad en zie je erg op tegen alle gedoe: de inspanning die je moet leveren om weg te gaan. Misschien heb je problemen in je huidige leven die in de vakantie wellicht extra uitvergroot worden, bv. een relatie die niet lekker loopt, een ziek kind, familielid of problemen op het werk.
Naast bovengenoemde zaken is er nog iets anders dat ervoor kan zorgen dat je gestresst raakt van het idee dat je op vakantie gaat: angst voor controleverlies.
Wat is angst voor verlies van controle?
Als je herkent dat je allerlei gedachten hebt die gaan over hoe iets zal lopen, of moet lopen en over wat er allemaal mis kan gaan of niet mis mag gaan, dan zijn dat controlegedachten. Met controlegedachten probeert je brein als het ware de zaken in de hand te houden:
Als nou maar niet dit gebeurt, ofwel dit mag niet gebeuren…
Als ik nou maar op tijd zus of zo, ofwel ik moet op tijd…
Wat als … ofwel het mag niet zo zijn dat…
Gedachten als bezweringsformules
De gedachten waar we het hier over hebben zijn een soort van bezweringsformules die automatisch in je hoofd lijken op te komen. In die gedachten zit een moeten of een mag niet verstopt:
- Het moet een leuke vakantie worden
- Er moet mooi weer zijn
- De kinderen moeten het naar hun zin hebben
- Je moet het fijn hebben met elkaar
- Je mag niet chagrijnig zijn of gespannen
enzovoorts.
In welke vakantie is het alleen maar leuk?
Als je dat zo leest, zie je al snel dat deze controlegedachten (te) kort door de bocht zijn. Al die moetens heb je simpelweg niet in de hand. Of de kinderen zich amuseren, of het echt een leuke bestemming is, laat staan of het mooi weer wordt. En in welke vakantie is er nou nooit gedoe of chagrijn?
Maar ergens in je brein blijft dat stemmetje actief en roept. En als je daar naar luistert en misschien wel mee ‘in discussie gaat’, ervaar je stress. Je kunt er gespannen van worden en onzeker. De lol van het vooruitzicht op vakantie is misschien al weg, voordat je vertrekt.
Herkenbaar? Laat de controle los
Als je last hebt van de spanning over je vakantie zoals hierboven beschreven, probeer dan eens de teugels te laten vieren: geef het op om alles onder controle te willen houden. Makkelijker gezegd dan gedaan? Probeer het toch maar.
Controle loslaten, hoe dan?
Zodra je merkt dat je spanning voelt over (in dit geval) de vakantie, onderzoek dan waar je echt bang voor bent. Gaat dat over het slechte weer of over de ruziënde kinderen. Of over dat het toch misschien tegenvalt om weer even met het hele gezin of alleen met je partner op pad te zijn? Ben je misschien wel bang dat jij het dan op een of andere manier niet goed doet?
Als je erkent dat je bang bent voor wat er kan gebeuren, realiseer je dan dat die angst niet overgaat door te denken dat het anders moet zijn. Al dat denken over hoe het zou moeten zijn, helpt je niet verder. Je kan er niks mee, raakt alleen meer meer gestresst.
Als controledrang je niet helpt, wat dan?
Als iets niet helpt, kun je het net zo goed laten, toch? En als je controledrang of ‘moet-gedachten’ niet helpen, kun je ze net zo goed laten gaan. Klamp je niet vast aan wat moet en leef met wat er is.
Natuurlijk is het fijn als je vakantie een groot feest is, iedereen happy, prachtig weer, alles op tijd. Maar, als dat niet zo is, kan je nog steeds een fijne tijd hebben en je richten op wat je graag wil met je vrije tijd.
Accepteer wat er op je af komt, beleef het en laat los dat je geluk kan afdwingen. Neem vakantie van je moet-gedachten!
Controle loslaten lukt niet?
Heb jij last van je eigen controledrang en merk je dat het niet goed lukt om de controle los te laten? Herken je dat je veel in strijd bent in je hoofd, dat dingen anders moeten zijn dan ze zijn? Dan kun je daar iets aan doen. Je kunt (misschien met wat hulp) leren om je minder vast te klampen aan je denken.
Bijvoorbeeld door te starten met het bijhouden van al je moet-gedachten. Zet ze eens op een rij en vraag je af of ze allemaal wel reëel zijn, wenselijk, behulpzaam voor jezelf en haalbaar. Als dat niet zo is, mogen ze best wat losser geformuleerd worden.
Last van controledrang en overweeg je hulp?
Heb je last van je controledrang? Wil je hier minder last van hebben en overweeg je begeleiding, bijvoorbeeld in de vorm van coaching? Neem dan contact op met ons voor een vrijblijvende afspraak of meer informatie!
Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892. Een mail sturen kan natuurlijk ook: info@md-act.nl.
Mariëlle Damoiseaux
Gerelateerde artikelen
Controledrang in de sport
Het artikel Gedachtentraining… maar dan anders Van controledrang naar acceptatie gaat over controlegedachten van sporters en hoe deze topprestaties in de weg kunnen zitten. Het interne proces dat speelt bij controledrang die een ontspannen topvakantie kan verprutsen, is in de kern hetzelfde… In het artikel krijg je informatie waarmee je zelf aan de slag kunt gaan met het ‘neutraliseren’ van je eigen controledrang.
Gedachten die in de weg zitten
Controlegedachten zijn een bijzondere vorm van gedachten die je behoorlijk in de weg kunnen zitten. In het artikel Belemmerende overtuigingen en negatieve gedachten ga ik hier dieper op in.
