Gelukkig zijn: cijfers van het CBS laten zien dat in de afgelopen twintig jaar het percentage Nederlanders dat zegt gelukkig te zijn schommelde tussen de 86 en 89 procent (zie CBS.nl statistische trends). We doen het met zijn allen dus nog niet zo slecht, als het gaat om gelukkig zijn. Waarom dan toch steeds weer die vraag naar geluk?
Mensen en streven naar gelukkig zijn: we doen het al sinds we er zijn
Het streven naar geluk of gelukkig zijn is van alle tijden en alle mensen. Zo’n 2500 jaar geleden had een leerling van de Griekse filosoof Socrates het al over het streven naar genot en geluk als hoogst denkbare doel van de mens.
In onze tijd zijn we nog steeds bezig met hoe we geluk kunnen ‘vangen’. En de relatief jonge wetenschap van de positieve psychologie houdt zich zelfs expliciet bezig met de vraag hoe mensen en gemeenschappen meer geluk, welbevinden en voldoening kunnen ervaren.
Gelukkig zijn, wat is daarvoor nodig?
Als we de reclame geloven, is geluk te koop: als we maar díe auto, dát kledingstuk of déze inrichting aanschaffen is geluk ons deel…. Al werkt het doorgaans niet zo dat we gelukkig zijn als we doen waar de reclame ons toe oproept, de belofte die ze doet laat wel voor iedereen herkenbare aspecten van geluk zien: blije mensen, met hechte relaties, veel vrolijkheid, gezondheid en maatschappelijk succes. Die kenmerken van geluk vind je ook terug in de meer wetenschappelijk onderbouwde beschrijvingen van geluk.
Wat is geluk?
In de positieve psychologie is geluk uitgelegd als een gevoel van welbevinden dat zich over drie verschillende terreinen uitstrekt:
- Emotioneel welbevinden
- Psychologisch welbevinden
- Sociaal welbevinden
Emotioneel welbevinden
Dit is het klassieke geluksgevoel: voel je je gelukkig of blij in de situatie waar je nu in zit, op dit moment? Heb je plezier en geniet je?
Alle drie de gebieden van welbevinden dragen bij aan het ervaren van geluk en gelukkig zijn. Ze zijn niet statisch, maar in beweging. Het meest duidelijk is dat wel voor emotioneel welbevinden: dit soort geluk kun je ervaren als vluchtig, als iets dat er is en snel weer verdwijnt. Het intense geluksgevoel dat je kunt hebben als je kind geboren wordt bijvoorbeeld is op dat moment heel groot. Toch wordt de intensiteit van die emotie op enig moment weer minder.
Psychologisch welbevinden
Gelukkig zijn in de betekenis van blij zijn met je leven, ook als het even tegenzit. Voel je dat je betekenisvol bent, heb je een doel in je leven en ervaar je dat je invloed uitoefent op je leven en dat je jezelf kunt accepteren? Heb je warme relaties met anderen?
Ook het psychologisch welbevinden is veranderlijk: in het streven naar een goed leven, waarin je betekenisvol bent voor anderen en tevreden met jezelf, waarin je tot je recht komt en relaties opbouwt, blijf je je ontwikkelen. Regelmatig veranderen je leven en de relaties die je hebt weer. Je ontmoet nieuwe mensen, doet andere ervaringen op, leert, wordt teleurgesteld. Steeds opnieuw pas je je aan, ontwikkel je je en zoek je weer naar je plek en je geluk.
Sociaal welbevinden
Ben je gelukkig met je plek in de maatschappij? Voel je dat jij van betekenis bent? Voel je je een deel van een gemeenschap?
Tot slot is ook sociaal welbevinden voortdurend in beweging: je plaats in de maatschappij verandert en is voor veel mensen sterk verbonden aan hun werkrol. Als die wezenlijk wijzigt of eindigt (reorganisatie, ontslag) moet je opnieuw een betekenis geven aan je leven.
Waarom is welbevinden belangrijk?
Als je op Google ‘Gelukkig zijn’ intypt, geeft dat ruim 37 miljoen hits. Als je intypt ‘Hoe word je gelukkig?’ geeft dat bijna 10 miljoen hits…
Gelukkig zijn is kennelijk nog wel iets waar we meer van willen, ook al is het percentage van 86 tot 89% gelukkige mensen volgens het CBS constant over de laatste 20 jaar.
Welbevinden
In de laatste 50 à 60 jaar is er veel onderzoek gedaan naar welbevinden, gelukkig zijn en tevredenheid van mensen. Niet alleen de meer objectieve factoren zoals inkomen, opleiding en gezondheid zijn daarin meegenomen, maar juist ook de geluksbeleving van mensen.
In al die onderzoeken komt naar voren dat het vergroten van welbevinden en gelukkig zijn om verschillende redenen de moeite waard is:
- Het helpt je om te gaan met de veranderingen in je leven, in de samenleving en in werk.
- Welbevinden (of in jargon, floreren) blijkt je te beschermen tegen bijvoorbeeld burn-out.
- Als je floreert ben je gezonder en in je werk. Je voelt je sterker verbonden met je organisatie en haar doelen, waardoor je beter presteert.
- Je kunt floreren zelfs als je psychische klachten hebt. Sterker nog: investeren in je welbevinden (emotioneel, psychologisch of sociaal) helpt je om een goed leven te hebben, ook als je psychische klachten hebt. Een voorbeeld is Corey Keyes, een bekende wetenschapper die zich met floreren bezighoudt. Hij kampt met PTSS en depressies. Desondanks leeft hij een leven met groot welbevinden.
Het bevorderen van floreren of welbevinden blijkt dus voor elk van ons van belang. Als we ons welbevinden vergroten, kunnen we meer veerkracht ontwikkelen en gemakkelijker omgaan met wat het leven ons brengt – ook in negatieve zin – . Want tegenslag en verlies horen gewoon bij een normaal leven en voor veel mensen horen ook psychische klachten er op enig moment in hun leven bij.
Een negatief zelfbeeld kan je gelukkig voelen in de weg zitten. Herken je dit? Kijk dan eens bij Coaching zelfbeeld
Hoe vergroot je welbevinden of je gelukkig zijn?
De vraag hoe je je gelukkig zijn kunt vergroten, kent niet maar één beste antwoord. Er zijn vele manieren om meer welbevinden te ervaren. Het ervaren van een geluksmoment is op zichzelf fijn en het roept positieve gevoelens op. Op allerlei manieren proberen we dat gevoel te bereiken: samen uit eten, naar de kermis, op vakantie naar Bali, een wandeling met de hond, knuffelen, iets leuks kopen voor jezelf of voor een geliefde, sporten, alcohol. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kan er gelukkig van worden (kijk anders even op Facebook of Instagram: ideeën genoeg).
Het vasthouden van een specifiek geluksmoment is ingewikkeld. Op enig moment is de fijne gebeurtenis of periode weer achter de rug.
Daarom is het de moeite waard om te investeren in het vaker ervaren van positieve gevoelens, ook op momenten dat er niet iets bijzonders gebeurt. Het koesteren van je positieve ervaring en gevoelens doet je algehele gevoel van welbevinden of geluk groeien. Wil je dat zelf ook leren? Onderaan deze blog kun je een artikel aanvragen met twee oefeningen om jezelf te trainen om positieve momenten te koesteren.
Waarom zou je moeite doen om positieve gevoelens te koesteren?
Op langere termijn is het vergroten van je beleving van positieve emoties niet alleen goed voor je stemming en gevoel van welbevinden. Het is ook goed voor je cognitieve vermogens, je veerkracht (stress hanteren) en je relaties met anderen.
- Positieve emoties versoepelen de interactie met anderen: je wordt er vriendelijker en behulpzamer van.
- Als je meer positieve gevoelens ervaart, gaat je aandacht vanzelf meer uit naar andere positieve ervaringen. Je gaat dus meer zien waar je je blij over kan voelen.
- Je gaat meer oog krijgen voor mogelijkheden in plaats van beperkingen en je denken wordt creatiever en flexibeler.
- Het ervaren van positieve gevoelens verbreedt je blikveld en je denkkader: je kunt gemakkelijker informatie integreren.
Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van welbevinden en positieve emoties op (mentale) gezondheid: publicaties daarover zijn bv. Lamers, S.M.A., Westerhof, G.J., Bohlmeijer, E.T., ten Klooster, P.M. en Keyes C.L.M. (2011) evaluating the psychometric properties of the mental health continuüm-short form (MHC-SF) Journal of clinical psychology, 67,99-110, https://doi.org/10.1002/jclp.20741. of Cohn, M. & Fredrickson,B. (2009) Positive emotions. In S.J. Lopez & C.R. Snyder (eds), The Oxford handbook of positive psychology (2nd ed.). New York, Oxford University Press. http://bit.ly/handb-pos-psych
Wil je zelf meer positieve emoties ervaren?
Er zijn allerlei oefeningen om meer positieve emoties te ervaren. Kenmerkend voor dit soort oefeningen is dat ze erop gericht zijn om je meer bewust laten te worden van de positieve gevoelens die er al bij je leven. Voor gelukkig zijn hoef je dus niet voor naar de kermis of naar Bali…
Twee van de meest bekende oefeningen om meer geluk te ervaren heb ik in een pdf gezet voor je. Via de button hieronder kan je ze downloaden voor eigen gebruik. Het zijn oefeningen die je gemakkelijk in je eigen leven kan integreren. Elke dag enkele minuten investeren kan zo veel opleveren.
Vraag het gratis artikel aan: Je positieve emoties versterken
Mariëlle Damoiseaux, 15 oktober 2019
Contact
Heb je vragen, of kunnen we je misschien helpen bij meer gelukkig zijn? Neem dan contact op met ons. Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892
MD-act biedt trainingen en coaching door heel Nederland
