Inspirerend leiderschap is belangrijk voor de motivatie en betrokkenheid van medewerkers. Uit veel onderzoek blijkt dat de invloed van de leidinggevende op motivatie en betrokkenheid zelfs bijzonder groot is.
Maar hoe goed doe jij het nu als leidinggevende? Is in jouw geval wel sprake van inspirerend leiderschap? Zet je in de praktijk wel voldoende de competenties in die nodig zijn om een inspirerende en motiverende leidinggevende te zijn?
Tip: lees meer over de invloed van leidinggevenden op motivatie en betrokkenheid van medewerkers
Hoe kom je erachter of je inspirerend en motiverend bent?
Weet jij of jouw medewerkers vinden dat sprake is van inspirerend leiderschap? Laten ze je dit in duidelijke bewoordingen weten? Krijg je hierover geregeld feedback van je medewerkers? Of moet je vooral op basis van je eigen indrukken zelf inschatten hoe inspirerend en motiverend je leidinggeeft?
Weinig directe feedback van medewerkers
Misschien heb je geluk en zijn jouw medewerkers open naar jou. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de meeste leidinggevenden niet veel directe feedback krijgen van hun medewerkers. Jammer, maar het is eigenlijk ook niet zo gek: veel mensen vinden het al moeilijk genoeg om hun collega’s aan te spreken, laat staan hun leidinggevende.
Bij het beantwoorden van vragen over de eigen kwaliteiten en ontwikkelpunten zijn veel leidinggevenden daarom voornamelijk aangewezen op hun zelfbeoordeling.
Maar hoe betrouwbaar zijn zelfbeoordelingen eigenlijk?
Het Lake Wobegon-effect: de neiging om onszelf te positief te beoordelen
In het algemeen geldt, dat zelfbeoordelingen niet zo erg betrouwbaar zijn. Veel mensen hebben namelijk een (veel) te positief beeld over hun prestaties en competenties. Psychologen noemen dit het Lake Wobegon-effect. Overigens geldt voor een kleiner deel van mensen juist het tegendeel: zij schatten in prestaties en kwaliteiten structureel te laag in.
Lake Wobegon-effect als benaming voor het verschijnsel dat veel mensen geneigd zijn hun prestaties en kwaliteiten te positief te beoordelen, is geïnspireerd op een door de radiopresentator Garrison Keillor bedacht verhaal, waarin Lake Wobegon de naam is van een niet bestaand stadje. In dit stadje zijn alle vrouwen bijzonder sterk, de mannen erg knap en alle kinderen bovengemiddeld intelligent.
Is het Lake Wobegon-effect bij medewerkers en leidinggevenden even sterk?
Nee, dit blijkt niet het geval te zijn. Het Lake Wobegon-effect is voor leidinggevenden (veel) sterker dan voor hun medewerkers.
Uit onderzoek, in 2003 gedaan door Fabio Scala onder 1.214 medewerkers uit veel verschillende organisaties, blijkt overduidelijk dat het verschil tussen de zelfbeoordeling en de beoordelingen door anderen steeds groter wordt naarmate iemand een hogere functie bekleedt. Hoe hoger je in de boom zit, des te meer blinde vlekken je dus blijkt te hebben.
Als leidinggevenden zelf moeten inschatten hoe ze onder medewerkers scoren op inspirerend leiderschap, leiden deze zelfbeoordelingen dus gemiddeld genomen tot te positieve uitkomsten.
Cijfers uit onderzoek bevestigen: leidinggevenden beoordelen zichzelf positiever dan hun medewerkers dit doen
Ter illustratie wat cijfers over zelfbeoordelingen van leidinggevenden en beoordelingen die medewerkers hun leidinggevenden geven. Deze cijfers bevestigen de resultaten van Scalia. We laten hier de beoordelingen zien op aspecten van leiderschapsgedrag die van invloed zijn op motivatie en betrokkenheid van medewerkers.
De eerste twee cijfers komen uit onderzoek dat in 2014 is gedaan door Veldkamp onder 1.509 leidinggevenden en 1.519 medewerkers. De laatste 5 cijfers komen uit het laatste Nationaal Leiderschapsonderzoek, gedaan in 2016.
- Van alle leidinggevenden zegt 74% uit eigen beweging medewerkers te vragen of ze hun werk als belastend ervaren. Van de medewerkers zegt minder dan de helft (45%) dat hun leidinggevende dit inderdaad uit eigen beweging doet.
- Met het oog op het reguleren van de werkdruk zegt 62% van de leidinggevenden te zorgen voor een goede werkverdeling. Slechts 29% van de medewerkers ervaart dit ook zo.
- Van de leidinggevenden vindt 84% dat hij ‘mensgericht’ is. Maar iets meer dan de helft (56%) van de medewerkers vindt dat ook.
- Slechts 5% van de leidinggevenden vindt zichzelf directief. Echter: 30% van de medewerkers beoordeelt zijn eigen leidinggevende als directief! En geen enkele medewerker is daarover tevreden: deze leidinggevenden bieden wat hun medewerkers betreft geen mogelijkheid tot eigen initiatief, er is geen ruimte voor ontplooiing en ze vinden dat hun competenties niet goed worden benut.
- Van de leidinggevenden vindt 86% zichzelf een inspirerende leider. Slechts 37% van de medewerkers is dezelfde mening toegedaan.
- Van de leidinggevenden zegt 95% niet bang te zijn om controle te verliezen als hij niet meer alleen kan beslissen. Van de medewerkers meent 34% dat de leidinggevende wel degelijk bang lijkt te zijn om controle te verliezen als hij niet meer alleen kan beslissen!
- Bijna alle leidinggevenden ervaren zichzelf als benaderbaar (92%) en vinden dat ze veel vrijheid aan hun medewerkers geven (90%). Bijna geen enkele medewerker kan dit beeld bevestigen!
Gemiddeld genomen zijn leidinggevenden dus veel positiever over de wijze waarop zij hun rol als leidinggevende vervullen dan hun eigen medewerkers. Dit gaat (dus) ook op voor die aspecten van leiderschapsgedrag die bepalend zijn voor inspirerend leiderschap, de werksfeer binnen het team/de organisatie en voor de motivatie en betrokkenheid van medewerkers.
Tip Inspirerend leiderschap: hoe motiveer je medewerkers?
Wil je (nog) inspirerender en motiverender worden? Vraag feedback aan je medewerkers
Voor een adequate zelfbeoordeling is het voor ieder mens nodig om geregeld goede, eerlijke feedback te krijgen van mensen uit de eigen omgeving.
Voor leidinggevenden blijkt dit nog belangrijker te zijn dan voor medewerkers. Maar helaas moeten zij het vaak doen zonder de directe feedback van de mensen die het beste kunnen beoordelen hoe goed zij in staat zijn om medewerkers te inspireren en motiveren en wat zij zouden moeten verbeteren om hierin beter te slagen: hun eigen medewerkers.
Is in jouw geval sprake van inspirerend leiderschap? Om hiervan goed beeld te krijgen, is het dus zinvol om -geregeld- feedback aan je medewerkers te vragen. Hun beoordelingen zijn in bijna alle gevallen adequater dan het oordeel dat leidinggevenden zelf hebben over hun competenties en prestaties.
Inspirerend en motiverend leidinggeven?
Wil je je leiderschapsvaardigheden verder ontwikkelen? Wij zijn ruim 30 jaar werkzaam als trainers/coaches en hebben in die jaren al veel leidinggevenden, managers en directieleden getraind en gecoacht.
Albert van Veen, 29 oktober 2019
Contact
Meer weten of kunnen we je misschien ergens bij helpen? Neem dan contact op met ons. Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892
Een mail sturen kan ook: info@md-act.nl
MD-act biedt trainingen en coaching door heel Nederland
