In de wereld van persoonlijke ontwikkeling, leiderschapstrainingen en communicatieworkshops is één van de termen die je vaak tegenkomt: assertiviteit. Het concept van assertiever worden roept bij velen vragen op: wat betekent het om assertief te zijn? Hoe kun je jouw assertiviteit versterken en effectief voor jezelf opkomen? En waarom zou je al die moeite doen om assertiever te worden?
Dit artikel gaat in op wat assertief zijn is, wat de voordelen ervan zijn en biedt concrete stappen om assertiever te worden.
Wat is assertiviteit precies?
Het fundament van assertiever worden begrijpen, begint bij het kennen van wat assertiviteit inhoudt. Assertiviteit is het vermogen om zelfverzekerd en respectvol je eigen rechten, behoeften en gevoelens te uiten, zonder de grenzen van anderen te overschrijden. Hierbij onderscheiden we drie gedragstypen:
- Passief gedrag
Hierbij cijfer je jezelf weg en laat je de behoeften en wensen van anderen boven die van jezelf gaan. Mensen die voornamelijk passief gedrag vertonen, kunnen moeite hebben met ‘nee’ zeggen en hun eigen behoeften en grenzen aangeven. - Agressief gedrag
Bij agressief gedrag kom je wel voor jezelf op, maar doe je dit ten koste van anderen. Dit kan zowel verbaal als fysiek zijn. Mensen die agressief gedrag vertonen, kunnen dominant zijn en weinig rekening houden met de gevoelens en rechten van anderen.
- Assertief gedrag
De middenweg tussen passief en agressief gedrag. Bij assertief gedrag respecteer je zowel je eigen rechten en behoeften als die van anderen.
Het belang van assertiever worden
Waarom zou je streven naar assertiever worden? Het versterken van je assertiviteit zorgt voor effectieve communicatie, het stellen van duidelijke grenzen en het opbouwen van gezonde relaties. Assertief zijn betekent dat je in staat bent om je mening te geven, om hulp te vragen, om kritiek te uiten of te ontvangen en om ‘nee’ te zeggen wanneer dat nodig is. Bovendien bouwt het zelfvertrouwen op en minimaliseert het misverstanden en conflicten.
Stappen om assertiever te worden
Assertiever worden vereist inspanning en tijd. Hier volgen enkele belangrijke aspecten die relevant zijn om (te leren) assertief te zijn:
- Zelfbewustzijn
Reflecteer op je gevoelens en behoeften. Herken situaties waarin je je niet comfortabel voelt en leer te begrijpen waarom je je in dit soort situaties oncomfortabel voelt. - Duidelijke communicatie
Vermijd vage termen. Wees concreet in wat je wilt of verwacht. - “Ik”-boodschap
Formuleer je gevoelens en gedachten vanuit jezelf om beschuldigingen te voorkomen. Zeg bijvoorbeeld “Ik voel me boos als…” in plaats van te zeggen “Je maakt me boos”. - Leer ‘nee’ zeggen
Het is oké om ‘nee’ te zeggen als iets niet past bij je behoeften of grenzen. Leer dit te zeggen zonder je schuldig te voelen en zonder jezelf te rechtvaardigen of excuses te hoeven maken. - Actief luisteren
Assertiviteit gaat niet alleen over zeggen wat je te zeggen hebt; het betekent ook kunnen luisteren en de ander proberen te begrijpen zonder meteen te reageren. - Feedback vragen
Begrijp hoe je overkomt door feedback te vragen aan vertrouwde personen over hoe je communiceert. Zij kunnen je waardevolle inzichten geven over hoe je overkomt. - Realistische verwachtingen stellen
Assertiever worden is een geleidelijk proces. Verwacht niet dat je van de ene op de andere dag volledig assertief bent. Vier kleine overwinningen en blijf jezelf uitdagen. - Zoek naar rolmodellen
Heb je mensen in je omgeving die je als assertief beschouwt? Observeer hun gedrag, vraag hen om advies. Misschien kun je wel veel leren van hun ervaringen. - Training en coaching
Er zijn veel trainingen beschikbaar die je kunnen helpen assertiever te worden. Een professionele coach of trainer kan je tools en technieken leren om je assertiviteit mee te vergroten. - Blijf oefenen
Zoals bij elke vaardigheid, geldt ook hier dat je alleen maar vaardiger kunt worden door veel te oefenen. Oefen in een voor jou veilige omgeving met assertiever worden, bijvoorbeeld met vrienden of familie.
Conclusie
Assertiever worden is een waardevolle vaardigheid in je persoonlijke en ook je professionele leven. Hiermee kun je op een respectvolle manier voor jezelf opkomen, zonder anderen te kwetsen.
Hoewel assertiever worden een uitdaging kan zijn, is het met de juiste inspanning en oefening zeker haalbaar. Door te werken aan je zelfbewustzijn, duidelijke communicatie en door te blijven oefenen, kun je jouw assertiviteit vergroten en genieten van de voordelen die assertief kunnen zijn biedt.
Ondersteuning bij assertiever worden?
Heb je behoefte aan ondersteuning bij werken aan meer assertiviteit? Persoonlijke coaching kan een waardevolle hulpbron zijn. Hierbij krijg je op maat gemaakte begeleiding en ondersteuning.
Wij begeleiden en coachen al bijna 30 jaar mensen met uiteenlopende vragen en thema’s, ook met vragen over assertiever worden. Dat doen we met veel compassie, inzet en met goede resultaten (zie onze Google beoordelingen en de reviews op onze website).
Albert van Veen, 25 oktober 2023
Contactinformatie MD-act
MD-act biedt trainingen en coaching gericht op duurzame gedragsverandering. Voor een vrijblijvende kennismaking kun je contact opnemen via 024 397 8892 of info@md-act.nl.
Gerelateerde artikelen
Niet zo assertief en een negatief zelfbeeld
Een negatief zelfbeeld gaat vaak samen met niet zo assertief zijn. Dat is niet onlogisch: mensen met een negatief zelfbeeld zijn vaak onzeker. Onzeker kan assertief zijn behoorlijk in de weg zitten. Meer hierover lezen? Zie de blog Negatief zelfbeeld volwassenen.
Oefenen, trainen en assertiever worden
Voor haar masterthesis heeft M.M. Snelder onderzoek gedaan naar het effect van de training ‘Persoonlijke Effectiviteit’ op assertiviteit, psychologische capaciteiten en bevlogenheid. Daarin stelt zij vast dat trainen/oefenen wel degelijk kan bijdragen aan het vergroten van je assertiviteit. Zie hier het verslag van Snelders.
