Burn-out symptomen
Burn-out is een toestand van langdurige fysieke en emotionele uitputting. Deze gaat vaak gepaard met verminderde prestaties en desinteresse in het werk of andere dagelijkse activiteiten.
Hieronder geef ik een opsomming van belangrijke burn-out symptomen:
- Landurig moe zijn, gevoel van uitputting, zelfs na voldoende rust.
- Verhoogd stressniveau, sterke gevoelens van spanning en angst, vaak zonder duidelijke aanleiding.
- Moeite met concentreren en het onthouden van informatie.
- Afgenomen werkprestaties, minder productief zijn en een lagere kwaliteit leveren dan voorheen.
- Cynisme en afstand voelen en/of nemen van werk of andere activiteiten die vroeger als betekenisvol werden ervaren, vaak gepaard met een negatieve of cynische houding.
- Fysieke klachten zoals bijvoorbeeld hoofdpijn, spierpijn, slaapproblemen en maag- of darmklachten.
- Emotionele uitputting, gevoelens van hopeloosheid, hulpeloosheid, en depressie.
- Een kort lontje hebben, op kleine tegenslagen geïrriteerd of boos reageren.
- Negatieve zelfwaardering, twijfelen aan de eigen capaciteiten.
- Sociale terugtrekking en het vermijden van contact met vrienden of familieleden.
- Minder interesse hebben voor of plezier beleven aan activiteiten die voorheen wel leuk gevonden werden.
- Moeite met het nemen van beslissingen en het aangaan van verantwoordelijkheden.
Het is belangrijk om je te realiseren dat welke burn-out symptomen je ontwikkelt van persoon tot persoon kan verschillen. En ook dat het proces richting een burn-out stapje voor stapje gaat. Als je verder in dit proces komt, kan het aantal burn-out symptomen toenemen en ernstiger van aard worden.
Burn-out symptomen gaan altijd vooraf aan een ‘echte’ burn-out
Aan een burn-out gaat vaak een lange periode vooraf waarin sprake is van burn-out symptomen. Natuurlijk niet onmiddellijk in de heftigheid waarin ze zich manifesteren bij iemand die burn-out is, maar toch. En we herkennen deze symptomen helaas vaak niet. Of pas als het te laat is. Hoe kan dat toch?
Een van de redenen daarvoor is, dat veel mensen bij burn-out denken: dat gebeurt mij niet. Als er wel degelijke sprake lijkt te zijn van burn-out symptomen, is de eerste neiging van veel mensen dan ook om niet de relatie te (willen) leggen met een mogelijke opmaat naar een burn-out. De burn-out symptomen worden dan gebagatelliseerd of zelfs ontkend.
Dit maakt een burn-out tot een sluipmoordenaar, die in veel gevallen -ogenschijnlijk- van het ene op het andere moment genadeloos toeslaat.
Stress hoort bij het leven
Een andere reden dat we burn-out symptomen niet direct herkennen als mogelijk een opmaat naar een burn-out is het feit dat stress wel degelijk een normaal aspect is van het leven.
Iedereen die werkt, krijgt te maken met periodes waarin werkdruk een rol speelt. Werkdruk brengt altijd een zekere mate van stress met zich mee. Stress gaat, afhankelijk van de ernst ervan, meer of minder gepaard met verschijnselen als spanning, onrust, malen, wakker liggen, minder van anderen kunnen hebben, je minder uitgerust voelen, et cetera.
Is stress ongewenst en beter om te vermijden? Een reden tot zorg? Misschien zelfs wel een signaal dat overspanning of een burn-out op de loer zouden kunnen liggen? Nee, niet per se. Met stress is op zichzelf niets mis. Dat kunnen we best hebben. Sterker nog, stress is een motivator, zet aan tot actie en kan je motiveren om op de toppen van je kunnen te presteren.
Wanneer is sprake van te veel en te lang stress
Stress op zich is dus niet erg. Maar een situatie van spanning en stress moet niet te lang duren. Dan kan burn-out een reëel risico worden. Maar wat is eigenlijk ‘te veel’ en ’te lang’?
Het lijkt een moeilijk te beantwoorden vraag te zijn, omdat -zoals al gezegd- burn-out in de praktijk vaak als een sluipmoordenaar te werk lijkt te gaan: plotseling valt iemand om! Toch worden burn-out signalen vaak wel degelijk tijdig opgemerkt. Maar meestal niet door degene die richting een burn-out lijkt te gaan, maar wel door zijn of haar omgeving.
Het antwoord op de vraag of in jou geval sprake zou kunnen zijn van te veel en te lang stress, met burn-out symptomen tot gevolg, kun je dus vaak het beste krijgen door goed te luisteren naar wat je omgeving zegt.
Tip: last van werkstress, bang een burn-out te krijgen of ervan aan het herstellen? Kijk eens bij burn-out coach
Een burn-out lijkt mensen vaak te overkomen. Nog een keer: hoe kan dat?
Waarom blijven wij -in tegenstelling tot de kikker- vaak wel in de spreekwoordelijke pan met heter wordend water zitten tot het te laat is? Waarom blijven we, ondanks de burn-out symptomen, te vaak doorgaan tot we ‘omvallen’? Daar liggen verschillende verklaringen aan ten grondslag:
We denken het hoort erbij of gaat wel over…
Perioden met werkstress en de kenmerkende fysieke en mentale reacties daarop horen bij het werkzame leven. Komen we in zo’n fase, dan is de neiging van veel mensen om de schouders eronder te zetten. Het nog even uit te houden. De gedachte is: het gaat ook weer voorbij. Alarmbellen gaan dan niet direct rinkelen. En vaak waait het ook weer over.
Veel mensen beginnen een fase waarin sprake is van meer werkstress dus zonder zich serieus zorgen te maken. Niet onlogisch, maar toch is het wel goed om te beseffen dat deze fase ook altijd onderdeel is geweest van wat achteraf het begin van een lange aanloop naar een burn-out blijkt te zijn geweest.
We zijn bang voor de gevolgen van het erkennen van overbelasting…
Als ons in een periode met meer werkdruk de stress toch te veel dreigt te worden, dan is dat natuurlijk een goede reden om actie te ondernemen. Maar helaas, op dat punt aanbeland vinden wij het moeilijk om toe te geven dat wij het werk (even) niet meer goed aankunnen. Hierbij kunnen verschillenden gedachten en zorgen een rol spelen. Bijvoorbeeld:
- Anderen houden het toch ook vol?
- Stel je voor dat het wordt uitgelegd als ‘niet geschikt zijn voor mijn werk.…
- Stel je voor dat toegeven dat het me allemaal te veel dreigt te worden negatieve gevolgen heeft voor mijn carrièrekansen. Of zelfs voor mijn baan! Ik heb wel een hypotheek, een gezin, een leven
Dergelijke gedachten en zorgen maken het moeilijk om te erkennen dat we te veel over onze grenzen gaan en dat we het nemen van voor ons gezonde maatregelen niet zien als een reële optie.
We onderschatten hoe ernstig het is…
Op weg naar een burn-out hebben wij natuurlijk wel last van burn-out symptomen. Verraderlijk hierbij is het feit dat de weg lang is: je raakt een beetje aan de situatie gewend. Als al aan de mogelijkheid van een burn-out gedacht wordt, hebben we de neiging te geloven dat dit anderen overkomt, niet onszelf.
Verraderlijk is ook het feit dat de stress niet eens continu hoog hoeft te zijn om er uiteindelijk toch een overdosis van te kunnen krijgen.
Kortom: onderweg naar een burn-out kunnen wij heel makkelijk de ernst van onze situatie onderschatten. Doen we dat, dan zullen we niet serieus de balans opmaken en vragen stellen als: hoe zit ik erbij? Hoe voel ik me? Welke signalen van spanning en ongemak ervaar ik ? Wat zegt mij dit eigenlijk allemaal en wat is dan verstandig om te doen?
En als wij wel serieus de balans opmaken en de conclusie zouden trekken dat het ons misschien toch te veel dreigt te worden? Dan is de kans groot dat wat hierboven is gezegd over de angst voor de gevolgen van erkennen dat we overbelast zijn ervoor zorgt dat we toch niet uit de overbelastende situatie zullen stappen.
Ken de burn-out symptomen en neem ze serieus
Hard werken kan leuk en bevredigend zijn. Momenten van werkstress zijn onvermijdelijk en op zichzelf geen probleem. Maar: iedereen kan in een situatie komen waarin de werkstress voor hem of haar ongezond is en te lang aanhoudt.
Om te voorkomen dat je in zo’n situatie te lang over je grenzen gaat, overbelast raakt en overspannen wordt, is het belangrijk om te weten welke symptomen erop wijzen dat je mogelijk bezig bent met het ontwikkelen van een burn-out.
Wil je weten wat de waarschuwingssignalen zijn en wanneer de burn-out meter op rood staat? Lees dan onze blog die gaat over de tekenen van burn-out
Naast het kennen van de burn-out symptomen is het verstandig om je eigen evaluaties onder de loep te nemen. Als je jezelf er geregeld op betrapt dat je denkt dat een beetje stress er nu eenmaal bijhoort, een burn-out jou niet overkomt, of dat je niet kan of niet mag toegeven dat het je allemaal een beetje te veel dreigt te worden, stel jezelf dan de volgende vragen:
- Waar ik allemaal mee bezig ben, is dat echt nog wel zo leuk?
- Is dit het, waar ik voor gekozen heb?
- Ben ik eigenlijk wel gelukkig zo?
- Als ik in relatie tot mijn werk of leven een wens mocht doen, wat zou ik dan wensen?
Behoefte aan hulp?
Wil je leren je grenzen goed te bewaken en zo voorkomen dat je last krijgt van burn-out verschijnselen? Heb je al last van burn-out symptomen? Ben je burned-out of van een burn-out aan het herstellen?
Wij zijn ervaren coaches en psychologen en hebben veel mensen met werkstress en burn-out begeleid.
Albert van Veen, 22 april 2019
Contact
Als je behoefte hebt aan tips, advies of ondersteuning, neem dan contact op voor een vrijblijvende afspraak. Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892
Een mail sturen kan ook: info@md-act.nl
MD-act biedt trainingen en coaching door heel Nederland
Gerelateerde artikelen
Wat helpt je bij herstellen van burn-out?
Herstellen van een burn-out is vaak een moeizaam proces. Zelf kun je het nodige doen om het niet onnodig zwaarder te maken. Lees de blog die gaat over wat het herstellen van burn-out kan bevorderen
Waarom negeren we vaak de symptomen van een burn-out-out?
Op weg naar een burn-out zijn er allerlei signalen die ons hiervoor waarschuwen. Maar: waarom (h)erkennen we de burn-out symtomen vaak niet op tijd?
Tips tegen stress
Heb je last van werkstress: kijk hier voor tips tegen stress
Werkstress verminderen
Wordt jouw werkstress veroorzaakt doordat je veel te hoge eisen stelt aan jezelf? Lees dan de blog die gaat over je werkstress verminderen door je innerlijke ‘slavendrijver’ in toom te houden.
Wanneer heb je volgens de huisarts een burn-out?
Wat zijn belangrijke burn-out symptomen volgens thuisarts.nl en wanneer kun je spreken van het hebben van een burn-out? Lees daarvoor het artikel ‘Ik heb een burn-out‘.
