Een zeer ernstige burn-out krijg je niet zomaar: daar gaat een lange periode aan vooraf met veel spanning en veel (werk)druk (Van de Ligt, 2012). Als dit te lang duurt, kan er een moment komen dat er ineens iets knapt: de energie is op en je kunt simpelweg niet meer verder (Everard, 2018). Je lichaam heeft te lang te veel stresshormoon aangemaakt.
Zit je in omstandigheden waarin druk en stress al een langere tijd veel van je vragen? En wil je weten of je in de buurt bent van de gevarenzone? Als je regelmatig veel last hebt van twee of meer van de volgende klachten is het antwoord mogelijk ‘ja’:
- Slaapproblemen
- Duizeligheid
- Maag- of darmklachten
- Toegenomen prikkelbaarheid
- Moeite met ontspannen
- Spanningshoofdpijn
- Lusteloosheid, nergens zin in hebben
- Veel piekeren
- Je moeilijk kunnen concentreren
- Gevoel niet meer competent te zijn
- Een gespannen of opgejaagd gevoel hebben
- Gevoeliger, emotioneler zijn
- Je bijna nooit meer echt uitgerust voelen
Wat kun je doen als je de burn-out symptomen herkent?
Herken je twee of meer van de bovenstaande klachten en heb je hier al langere tijd last van, dan kun je ervan uitgaan dat je meer van jezelf vraagt dan goed voor je is. Het kan dan verstandig zijn om een pas op de plaats te maken.
Overspanning
Als je inschat dat de ernst van de overspanning meevalt, kan het voldoende zijn om ervoor te zorgen dat je meer rust kunt nemen, je grenzen waar nodig beter afbakent en probeert om de belasting die je nu ervaart naar een lager niveau te brengen.
Voor veel mensen is het echter niet zo makkelijk om hiervoor te kiezen. Redenen daarvoor kunnen zijn dat je je heel verantwoordelijk voelt of erg plichtsgetrouw bent. Misschien stel je hoge eisen aan jezelf of vind je het moeilijk om voor jezelf op te komen, je grenzen duidelijk aan te geven.
Het kan ook zijn dat je bang bent dat erkennen dat het werk te veel van jou vraagt gezien zal worden als een teken van zwakte. Te hoge eisen stellen aan jezelf en onzekerheid of trots kunnen het nemen van een verstandig besluit behoorlijk in de weg zitten.
Als je eigenlijk weet dat je rustiger aan moet doen, anders met de belastende situatie om zou moeten gaan, maar niet goed weet hoe je dat voor elkaar kunt krijgen, praat er dan over met mensen die vertrouwt. Laat ze met je meedenken en laat je door hen adviseren.
Tip: kijk voor meer informatie op Burn-out coach
Ernstige burn-out verschijnselen
Als je serieus last hebt van de hierboven genoemde burn-out verschijnselen, zeker wanneer je gevoelens van uitputting ervaart, is het noodzakelijk om rigoreuze maatregelen te nemen; het is dan de hoogste tijd om uit de belastende situatie te stappen en je ziek te melden.
Neem je een time-out, is verstandig om een bezoek te brengen aan je huis- of bedrijfsarts. Deze kan beoordelen of onderzoek nodig is om eventuele fysieke oorzaken uit te sluiten en zo nodig te behandelen. De arts kan je ook helpen of doorverwijzen als professionele hulp gewenst of noodzakelijk is om te herstellen van de schade die je inmiddels hebt opgelopen door de stress waaraan je bent blootgesteld.
Een burn-out kan zowel fysieke als mentale schade veroorzaken
Voorkom een zeer ernstige burn-out: hoe ernstiger de burn-out, hoe groter de kans op ernstige fysieke gevolgen als diabetes type 2, een te hoge bloeddruk, cardiovasculaire aandoeningen, hoofdpijn en pijnklachten in rug en nek.
Ook mentaal heb je bijna altijd iets te verwerken wanneer je met een burn-out geconfronteerd wordt. Mensen met een burn-out hebben vaak een of meer van de volgende klachten:
- zich incompetent en onzeker voelen.
- boosheid en frustraties, bijvoorbeeld vanwege omstandigheden binnen de organisatie of het eigen team.
- zich slachtoffer voelen.
- boosheid op zichzelf, omdat ze het ‘zover’ hebt laten komen.
- gevoelens van schaamte, gefaald hebben omdat ze de situatie niet hebben aangekund.
- schuldgevoelens: ik zit thuis en collega’s, klanten of opdrachtgevers zitten met de gevolgen.
Herstellen van een burn-out
Her
stellen duurt van lang
Uit onderzoek van Kant c.s. (2004) is gebleken dat burn-out klachten alles bij elkaar gemiddeld zo’n tweeëneenhalf jaar kunnen aanhouden. In 2022 duurde herstellen van een burn-out gemiddeld ruim 9 maanden!
Ga ervan uit dat hoe langer de belastende periode voorafgaand aan de burn-out heeft geduurd, des te langer ook de periode van herstel zal zijn (Sluiter & Frings-Dressen, 2009). Herstellen van een zeer ernstige burn-out kan zelfs jaren duren.
Als het gaat om herstellen van burn-out: de ervaring leert dat het herstel voor bijna iedereen langer duurt dan gedacht.
Fysiek en mentaal herstellen
Tijd nemen voor voldoende rust is het eerste wat nodig is om te herstellen van een burn-out. Dat betekent afstand nemen van de belastende situatie, uitrusten, dingen ondernemen die voor jou ontspannend zijn, zorgen voor voldoende lichaamsbeweging.
Voor het fysieke herstel is rust en tijd nemen het belangrijkste wat je kunt doen. Om de mentale tik te verwerken is het in veel gevallen verstandig om deskundige hulp te zoeken.
Acceptatie van burend-out zijn: een voorwaarde voor herstel
Leren accepteren dat je overspannen of burn-out bent is vaak het eerste wat moet gebeuren. Pas dan ontstaat de bereidheid om voldoende (lang) rust te nemen. Echte acceptatie is ook een voorwaarde voor andere belangrijke stap in het herstelproces: inzicht krijgen in wat voor jou de belastende en stresserende factoren zijn geweest die hebben bijgedragen aan de burn-out. Het is van belang te leren hoe jij zelf anders met deze factoren om zou kunnen gaan. Zonder dit inzicht is de kans groot dat je in de toekomst opnieuw tegen een burn-out kunt aanlopen.
Heb je behoefte aan hulp?
Ben je aan het herstellen van een -zeer ernstige- burn-out? Of heb je last van burn-out verschijnselen en wil je erger voorkomen? Als psycholoog en coach hebben wij ervaring met het begeleiden van mensen die in jouw situatie zitten. Ook weten we uit ervaring wat het is om burn-out te zijn en wat het vraagt om daar weer bovenop te komen.
Albert van Veen, 11 maart 2019
Contact
Heb je nog vragen? Neem dan vrijblijvend contact op met ons. Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892
Een mail sturen kan ook: info@md-act.nl
MD-act biedt trainingen en coaching door heel Nederland.
Gerelateerde artikelen
Wat helpt je om te herstellen van burn-out?
Herstellen van een burn-out kost tijd en het herstelproces verloopt vaak moeizaam. In de blog die gaat over wat herstellen van burn-out kan bespoedigen beschrijf ik waar je voor moet waken om het herstel voor jezelf niet onnodig zwaar te maken.
Waarom burn-out symptomen serieus nemen vaak zo moeilijk is
Ik heb een blog geschreven waarin ik uitleg waarom het serieus nemen van burn-out symptomen vaak zo moeilijk is. Daar kan ik helaas uit eigen ervaring over meepraten.
Waarom duurt burn-out zo lang?
Het artikel ‘Waarom duurt burn-out zo lang?’ van Sonja van Zweden geeft inzicht in de factoren en omstandigheden die ertoe kunnen leiden dat een burn-out kan ontstaan en waarom dit van persoon tot persoon kan verschillen van een lichte tot een zeer ernstige burn-out.
