In deze blog geef ik antwoord op de vraag: hoe stop je met piekeren? Maar eerst ga ik kort in op wat piekeren is en op de vraag waarom we piekeren.
Wat is piekeren?
Iedereen kent wel dat gevoel van malende gedachten die maar niet willen stoppen. We noemen dit piekeren. Als je af en toe last hebt van piekeren is dat niet iets waar je je druk om hoeft te maken. Zeker niet wanneer het gepieker meestal kortdurend is of al snel wordt gevolgd door meer oplossingsgericht denken.
Toch kan piekeren wel degelijk problematisch zijn. Dit is het geval wanneer je heel vaak piekert. Zeker wanneer je hierbij soms uren of zelfs dagen blijft nadenken over kleine of grote zorgen uit het dagelijks leven, zonder dat het gemaal je veel oplevert. Dan kan al dat gemaal en gepieker leiden tot vermoeidheid en moeite hebben met je concentreren. Piekeren kan dan ook leiden tot gevoelens van stress en je angstig voelen.
Als piekeren problematisch voor je is, is de vraag ‘Hoe stop je met piekeren?’ natuurlijk relevant. Verderop in deze blog ga ik op deze vraag in.
Piekeren: het leidt meestal niet tot een oplossing
Wanneer je piekert, herhaal je steeds maar weer dezelfde, vaak negatieve gedachten. Daarom wordt piekeren ook wel ‘circulair denken’ genoemd: je gedachten draaien steeds in kringetjes rond.
Met piekeren herhaal je vooral negatieve gedachten, zonder dat je een stap verder komt. Je komt dan ook met piekeren zelden of nooit tot nieuwe inzichten, laat staan tot een oplossing. Piekeren kun je daarom zien als een niet-productieve manier van denken.
Waarom piekeren we dan?
Piekeren is niet alleen een niet-productieve vorm van denken die je niet helpt bij het vinden van een antwoord of oplossing; je kunt er ook moe van worden, stress gaan ervaren en er angstig van worden. Een interessante vraag is dan ook: waarom piekeren we eigenlijk nog? En als je er last van hebt, hoe stop je met piekeren?
Laten we eerst eens kijken naar verschillende redenen die ten grondslag kunnen liggen aan de neiging tot piekeren.
De werking van onze hersenen
Ons brein heeft het druk. We willen bijvoorbeeld de wereld om ons heen begrijpen. Lastige situaties willen we vermijden of hanteerbaar maken. Als het kan, willen we ook problemen voorkomen. En als we toch in de problemen komen, willen we deze als het even kan zo snel mogelijk oplossen.
Over van alles en nog wat willen we dus weten hoe het zit, een mening hebben of een besluit kunnen nemen. Kortom: we denken wat af. Als we dan ergens niet uitkomen, kan het zomaar gebeuren dat je het opnieuw gaat overdenken, en nog een keer en misschien wel nog een keer opnieuw. Als aan het denken niet veel nieuws wordt toegevoegd, is het malen geworden en is het piekeren begonnen.
Onze omgeving
De samenleving legt een grote druk op mensen om te presteren en te voldoen aan allerlei verwachtingen. Ook door hoge eisen op je werk, geldzorgen of door wat anderen van je zouden kunnen denken, kun je veel druk en misschien ook wel onzekerheid ervaren.
Onzekerheid, druk en zorgen kunnen ertoe leiden dat je te veel en te lang nadenkt over mogelijke scenario’s, oplossingen, beslissingen en hun mogelijke uitkomsten. Malen en piekeren liggen dan op de loer.
Daarbovenop leggen sociale media in onze huidige tijd veel druk. Deze laten continu nogal veel (ogenschijnlijke) successen, prestaties en geluksmomenten van anderen zien. Mensen kunnen dan, door zich bewust of onbewust met hen te vergelijken, het idee krijgen dat zij niet zo’n goed of gelukkig leven leiden, of maar matig succesvol zijn. Hierdoor kun je het idee krijgen dat je meer zou moeten doen om even succesvol en gelukkig te kunnen zijn, maar hoe? Of denken dat je nu eenmaal niet in staat bent om anderen in hun succes of geluk te evenaren, wat je misschien jaloers en ongelukkig kunt maken.
Linksom of rechtsom kan je vergelijken met anderen dan een vruchtbare bodem voor veel overdenkingen zijn. Overdenkingen die ongemerkt in piekeren kunnen overgaan.
Onze genen
Onderzoek laat zien dat je, als je familieleden hebt die veel piekeren of angstig zijn, zelf ook een grotere kans hebt om te gaan piekeren. Als je last hebt van veel piekeren, kan het dus zijn dat je genen je hiervoor gevoelig hebben gemaakt. Helaas is het wel zo dat dit weten je niet helpt bij het vinden van een antwoord op de vraag: hoe stop je met piekeren?
Psychologische redenen
Als je een traumatische ervaring hebt meegemaakt, of langdurige stress ervaart, kun je gaan piekeren. Dit heeft te maken met het feit dat nare ervaringen en langdurige stress je het gevoel geven dat je geen controle meer hebt. Geen controle ervaren is voor veel mensen heel erg onplezierig; daar wil je zo snel mogelijk van af. Dit kan ertoe leiden dat je maar blijft zoeken naar antwoorden en oplossingen in je hoofd, zelfs al helpt al dat gepieker je niet echt verder.
Daarnaast zijn er bepaalde karaktereigenschappen die piekeren kunnen uitlokken. Perfectionisme is een voorbeeld van zo’n karaktereigenschap. Een perfectionist eist van zichzelf eigenlijk het onmogelijke. Dat dit kan aanzetten tot heel veel nadenken en gepieker over wat er mis kan gaan en wat je moet doen om dit te voorkomen, is heel goed voorstelbaar.
Hoe stop je met piekeren?
Het goede nieuws is dat er manieren zijn om veel minder last te hebben van gepieker. Ik noem er hier vier.
1. Bewust in het moment leven
Door te leren echt in het hier en nu te zijn zonder constant over van alles na te denken, te oordelen of oplossingen te vinden, kun je leren om het piekeren te verminderen. Dit kun je oefenen met mindfulness en meditatie. Deze technieken helpen je geest te trainen om meer in het huidige moment te leven in plaats van bijvoorbeeld steeds te denken aan wat er zou kunnen gebeuren.
2. Gezonde gewoontes
Sporten en bewegen is goed voor je lichaam. Maar wist je dat het ook helpt tegen piekeren? Door te bewegen maakt je lichaam stofjes aan die je een goed gevoel geven. Ook goed eten en genoeg slapen kunnen helpen om je beter in je vel te voelen. En hoe beter je je voelt, hoe minder redenen heeft je brein om over van alles en nog wat te gaan piekeren.
3. Praat erover
Als je merkt dat je veel piekert, praat er dan over met iemand die je vertrouwt. Je hart luchten door iemand te vertellen over je problemen geeft vaak verlichting. Daarnaast kunnen goede vragen en het uitwisselen van relevante ervaringen en suggesties van je gesprekspartner je soms oplossingsrichtingen geven.
Voor een goed gesprek hoef je niet direct aan een professional te denken; een vriend of familielid kan voor jou ook de goede gesprekspartner zijn. Belangrijk is wel dat je ervoor waakt dat je niet als het ware samen gaat piekeren. Je moet dus voorkomen dat je frequent en steeds lang over je gepieker praat en je hierbij je samen vooral aan het herhalen bent.
4. Therapie
Als je piekert, zit je als het ware gevangen in een zich herhalende manier van denken die uiteindelijk vaak nergens toe leidt. Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan je heel goed kan helpen bij het leren herkennen welke gedachten het piekeren veroorzaken en hoe je deze kunt veranderen.
Acceptance Commitment Therapie
Zelf hebben wij veel goede ervaringen met het werken met ACT (Acceptance Commitment Therapy). Dit is een derde generatie CGT waarmee wij al veel mensen hebben geholpen. Niet alleen mensen die last hebben van piekeren, maar ook van bijvoorbeeld perfectionisme of snel boos of geïrriteerd raken kunnen heel goed worden geholpen met ACT.
Conclusie
Piekeren is iets wat bij het leven hoort, maar voor sommige mensen kan het echt een probleem worden. Er zijn gelukkig verschillende manieren waarop je het piekeren kunt aanpakken. Of het nu door therapie, meditatie, sporten of er met iemand over praten is, er is altijd wel een manier die bij je past.
Kunnen wij je helpen?
Loop je rond met de vraag: hoe stop je met piekeren? En overweeg je hierbij de hulp in te schakelen van een ervaren coach? Wij begeleiden al bijna 30 jaar mensen, ook mensen die willen stoppen met piekeren. Dat doen we met veel compassie, inzet en met goede resultaten (zie onze Google beoordelingen en de reviews op onze website).
Albert van Veen, september 2023
Contact
Wil je stoppen met piekeren en heb je daar vragen over? Of wil je kennismaken en een vrijblijvende afspraak maken? Wij zijn bereikbaar op 024 397 8892. Een mail sturen kan natuurlijk ook: info@md-act.nl
GERELATEERD
Hoe stop je met piekeren: leestip
Een boek waar mensen plezier van hebben gehad, is ‘Weg van het piekeren: Actie als remedie’. Klik hier voor een samenvatting en beoordeling van dit boek.
